تحقیقات و مقــــالات

ابولا یک بیماری نادر است و اغلب منجر به مرگ انسان و پستانداران غیر انسان (مانند میمون ها و گوریل)  می شود.  شیوع بیماری تب ابولا در آفریقا وجود دارد.شواهدی وجود دارد که نشان میدهد ویروس ابولا  از طریق  هوای پخش شده از پستانداران غیر انسان به از قبیل میمون به میمون، انتقال می یابد.تب ابولا با استفاده از آزمایش خون برای شناسایی ویروس ابولا در خون تشخیص داده می شود.

ابولا (Ebola) يک بيماري ويروسي است که از سوي ويروس ابولا ايجاد مي شود. اين ويروس از خانواده فيلوويروس ها است که پس از وارد شدن به بدن ، نوعي بيماري تب دار و خونريزي دهنده ايجاد مي کند که در 50تا 90درصد بيماران علامت دار به مرگ منجر خواهد شد.البته از 4 گونه ويروسي ابولا يک گونه تنها به يک ابتلاي بدون علامت منجر مي شود و به مرگ نيز منتهي نخواهد شد.

ابولا اولين بار در سال 1976 در يکي از استان هاي سودان و نيز منطقه اي در نزديکي زئير جايي که هم اکنون جمهوري دمکراتيک کونگو واقع شده است پيدا شد.بين ژوئن تا نوامبر آن سال ، 284 نفر به اين بيماري مبتلا شدند که در نهايت ، 151 نفر، جان خود را از دست دادند.طي سالهاي بعد، اين ويروس به ديگر کشورهاي آفريقايي هم گسترش يافته و هرچند سال يکبار تعدادي کشته و قرباني برجا مي گذارد.البته فقط آفريقا درگير نشده و بيماري پاي خود را از آفريقا نيز بيرون گذاشته است.

ابولا  گاه به گاه بهطور مرگباري در ميان انسانها و ميمونها در آفريقا شايع ميشود. اين ويروس با ايجاد تب شديد و خونريزي بيمار را از پا درمي آورد و خيلي سريع گسترش مييابد.

در سال ۱۹۷۶ ابولا حدود 300 نفر را مبتلا كرد و با شيوع آن از هر ۱۰ نفر مبتلا به بيماري ۹نفر مردند. بار ديگر در سال ۱۹۹۵ ابولا شايع شد و اين بار ۸۰ درصد مبتلايان كشته شدند.

ابولا نام نوعي ويروس است. تب خونريزي دهنده ابولا، يک بيماري شديد و کشنده است که نخستين بار در سال 1976ميلادي شناخته شد.

نام ويروس اين بيماري از يکي از رودخانههاي کشور زئير، که امروزه جمهوري دموکراتيک کنگو نام دارد، گرفته شده. اين بيماري براي اولين بار در کشور کنگو ديده شد.

پژوهشگران بر اين باورند که ويروس ابولا از طريق حيوانات به انسان سرايت ميکند و معمولا در بدن جانوري زندگي ميکند که در قاره آفريقا سکونت دارد.
اکثر افرادي که ابتلاي آنان به ابولا تا کنون تأييد شده اهل کشورهاي آفريقايي بودهاند.تب خونريزي دهنده ابولا معمولا به صورت شيوع ناگهاني بروز ميکند و شيوع آن هم از يک بيمارستان يا درمانگاه آغاز ميشود.

در سال ۱۹۷۶ ابولا در آفريقا حدود 300 نفر را مبتلا كرد و با شيوع آن از هر ۱۰ نفر مبتلا به بيماري ۹نفر مردند.

بار ديگر در سال ۱۹۹۵ ابولا شايع شد و اين بار ۸۰ درصد مبتلايان كشته شدند.

اخيرا سازمان جهاني بهداشت شيوع تب خونريزي دهنده ابولا را در يکي از استانهاي کشور کنگو تأييد کرده است.

در اين شيوع نسبتا وسيع، تاکنون ابتلاي 17 نفر به ويروس ابولا تأييد شده است که 6 نفر آنها در استان جنوبي کاساي کشته شدهاند. البته سخنگوي سازمان جهاني بهداشت اعلام کرده آزمايشگاه مرکز کنترل و پيشگيري بيماريها در آمريکا مشغول انجام آزمايشهاي بيشتر روي نمونههاي به دست آمده از بيماران مشکوک به تب خونريزي دهنده ابولا است.

به دليل خاصيت سرايت بالاي اين بيماري پرسنل بهداشتي ناگزير از رعايت شديد و دقيق اصول بهداشتي براي پيگيري از انتشار بيماري و ابتلاي خود هستند.

آنها براي پوشش کامل بدن از لباس، دستکش و پوتينهايي استفاده ميکنند که پس از استفاده بايد نابود شود.

با وجودي که تعدادي از روستاهاي استان کاساي در قرنطينه به سر ميبرند، اما سازمان جهاني بهداشت اعلام کرده فعلا نيازي به اعمال محدوديت در روابط تجاري و سفر به کنگو وجود ندارد.

کارشناسان محلي دائما در حال فرستادن پيامهايي از طريق راديو و تلويزيون هستند که به مردم آموزش ميدهد چگونه از آلوده شدن به اين ويروس پيشگيري کنند.
اين خطر به ويژه در مراسم تدفين قربانيان ابولا و با تماس نزديک افراد با جسد قربانيان وجود دارد.

خطر کشندگي ويروس ابولا که تا کنون درماني براي آن پيدا نشده، بين 50 تا 90درصد است.

طي چند سالي که از هجوم ابولا مي گذرد، کارهاي زيادي براي تشخيص اپيدميولوژي و نحوه سرايت ابولا صورت گرفته است ، ولي هنوز راه و نحوه دقيق سرايت آن مشخص نشده و تنها مي توان گفت که احتمالا ابولا از طريق تماس با خون يا ديگر مايعات بدن و همچنين ترشحاتي همچون خلط افراد آلوده به اين ويروس به افراد سالم منتقل مي شود؛ مثلا ميزان بيماري در مرده شورهاي قبرستان ها که تماس مستقيم با بدن قربانيان ابولا داشتند، بسيار بالا بوده.پزشکان ، پرستاران و بهياراني که مشغول درمان مبتلايان ابولا بودند هم بکرات در حين انجام وظيفه خود به اين بيماري دچار شدند، که علت آن عدم رعايت مسائل بهداشتي و مراقبتي لازم و عدم آگاهي از نحوه انتقال در سالهاي اول شناسايي اين بيماري بود.به هر حال ، اين ويروس به هر شکلي که به بدن وارد شود، بعد از 2تا 21روز علايم آن ظاهر مي شود.

بيمار با بروز ناگهاني تب ، ضعف شديد، درد عضلاني ، سردرد و گلودرد به پزشک مراجعه مي کند.معمولا بعد از مدت کوتاهي ، تهوع ، استفراغ ، اسهال ، بثورات پوستي ، اختلال عملکرد کبد و کليه و حتي در بعضي موارد خونريزي داخلي و خارجي نيز به دنبال علايم و نشانه هاي اوليه بروز خواهند کرد و وضعيت بيمار بشدت رو به وخامت مي رود.

نتايج آزمايش ها افت تعداد گلبول هاي سفيد و پلاکت ها و افزايش آنزيم هاي کبدي را نشان مي دهند. برعکس سالهاي نخست ، تشخيص بيماري آسان تر شده است.تست هاي تشخيص اختصاصي به صورت تشخيص آنتي ژن ها و يا ژنهاي ويروسي در خون يا ديگر مايعات بدن در دسترس هستند.اخيرا کشت سلولي اين ويروس نيز مقدور شده و حتي مي توان آنتي بادي هاي تشکيل شده عليه اين ويروس را در بدن بيماران تعيين کرد.

به هر حال ، اگر چه روشهايي که گفته شد تشخيص بيماري را تسهيل کرده اند، اما خطر انتقال بيماري به پرسنل آزمايشگاه بسيار بالاست و در خين انجام چنين آزمايش هايي بايد بشدت مراقب بود. روز پنجم همين ماه مي بود که يک محقق زن روسي در يکي از آزمايشگاه هاي بشدت محافظت شده در سيبري به دليل وارد شدن سرنگ حاوي ويروس ابولا به دستش بيمار شد و 2هفته بعد جان سپرد.اين آزمايشگاه يکي از دو نقطه روي زمين است که واکسن آبله در آن نگهداري مي شود.

درمان ابولا در موارد وخيم ، مانند بيماراني که بشدت دهيدراته هستند، بيمار بايد به بخش مراقبت هاي ويژه انتقال يابد.تاکنون هيچ گونه درمان اختصاصي يا حتي واکسني براي ابولا کشف نشده و تمام داروها و واکسن هايي که فعلا پيشنهاد مي شوند به سالها تحقيق براي رسيدن به مرحله باليني احتياج دارند.

با وجود اين ، چند نکته را مي توان توصيه کرد.

1- بيماران مشکوک بايد قرنطينه شوند و به پرستاراني که از اين بيماران مراقبت مي کنند توصيه شود مراقبت هاي لازم را براي محدود کردن تماس ها و کنترل دقيق ترشحات بدن بيمار به انجام برسانند.انجام اقدامات تهاجمي يا حتي اقداماتي مثل گذاشتن سوند، گرفتن نمونه هايي از ترشحات بدن بيماران ، رگ گيري و انجام ساکشن و در کل تمام اقدامات پرستاري بايد تحت مراقبت کامل و کنترل دقيق انجام گيرد.پرستاران و پرسنل بيمارستان که با بيماران در تماس هستند بايد به کمک دستکش ، ماسک و روپوش هاي مناسب محافظت شوند.

2- افراد خانواده و ديگر افرادي که با چنين بيماراني تماس داشته اند بايد تحت پيگيري کامل قرار گيرند.اين پيگيري شامل تعيين و اندازه گيري درجه دماي بدن 2بار در روز و بستري بيمار در بيمارستان و قرنطينه دادن تمام افراد مشکوک به ابتلا به اين بيماري در بيمارستان (بلافاصله پس از بروز تب) است.

●  ابولا چيست؟

ابولا در واقع نام نوعي ويروس است. تب خونريزي دهنده ابولا، يک بيماري شديد و کشنده است که نخستين بار در سال 1976ميلادي شناخته شد.

نام ويروس اين بيماري از يکي از رودخانههاي کشور زئير، که امروزه جمهوري دموکراتيک کنگو نام دارد، گرفته شده. اين بيماري براي اولين بار در کشور کنگو ديده شد.

پژوهشگران بر اين باورند که ويروس ابولا از طريق حيوانات به انسان سرايت ميکند و معمولا در بدن جانوري زندگي ميکند که در قاره آفريقا سکونت دارد.
اکثر افرادي که ابتلاي آنان به ابولا تا کنون تأييد شده اهل کشورهاي آفريقايي بودهاند.

تب خونريزي دهنده ابولا معمولا به صورت شيوع ناگهاني بروز ميکند و شيوع آن هم از يک بيمارستان يا درمانگاه آغاز ميشود.

●  چگونه منتشر ميشود؟

تب خونريزي دهنده ابولا از بيماريهاي مشترک بين انسان و دام به شمار ميرود.
اين بيماري فقط انسان، ميمون و شامپانزه را مبتلا ميکند.
محل زندگي ويروس ابولا احتمالا در بدن گروهي از همين حيوانات است.
انسانها ناقل ويروس نيستند و بهطور تصادفي به ويروس آلوده ميشوند.
اينکه چگونه ويروس ابولا از بدن حيوانات به بدن انسان وارد ميشود بهطور کامل مشخص نيست.
پس از آنکه فردي به اين ويروس آلوده شد، انسانهاي ديگر را آلوده ميکند.
يکي از راههاي انتقال عفونت بين انسانها، تماس مستقيم با خون و ترشحات بدن فرد آلوده است که معمولا در بين اطرافيان بيمار که سعي در نگهداري و پرستاري او دارند، رخ ميدهد.
يکي ديگر از راههاي شايع گسترش اين ويروس انتقال آن در بين بيماران و کارکنان يک بيمارستان يا درمانگاه است.

●  چه علايمي دارد؟

علايم اين بيماري در همه بيماران يکسان نيست.
پژوهشگران هنوز نميدانند چرا تعدادي از افراد پس از ابتلا به اين بيماري بهبود مييابند و برخي ديگر کشته ميشوند.
به هر حال ميتوان گفت پاسخ ايمني بيماراني که در اثر ويروس ابولا کشته ميشوند، چندان قوي نيست.
در چند روز اولي که انسان به ويروس آلوده ميشود، تب بالا، سردرد، درد عضلات، دل درد، اسهال و خستگي بروز ميکند.
بعضي از بيماران در اين مرحله دچار گلودرد، سکسکه، قرمزي و خارش چشم، بثورات پوستي، اسهال خوني و استفراغ خوني ميشوند.
با گذشت يک هفته از آلودگي، درد قفسه سينه، شوک و مرگ اتفاق ميافتد. بعضي از بيماران در اين مرحله کور شده و خونريزي ميکنند.
تشخيص و درمان
تشخيص زودرس تب خونريزي دهنده ابولا دشوار است چرا که علايم اوليه آن مثل خارش و قرمزي چشم و بثورات پوستي، در بيماريهاي ديگري که شايعتر هستند نيز ديده ميشود.
ما اگر پزشک به اين بيماري مشکوک شود، بايد فورا از بيمار آزمايش خون به عمل آورد. اگر بيمار اسهال خوني نيز داشته باشد، مدفوع او هم مورد آزمايش قرار ميگيرد.
براي درمان اين بيماري هيچ درمان مشخصي وجود ندارد. در حال حاضر اکثر درمانهايي که به بيماران داده ميشود، درمانهاي تقويتي هستند.
اين درمانها شامل کمک به حفظ فشار خون بيمار، حفظ مايعات بدن و نيز کمک به تنفس بيمار هستند.
چند سال پيش در شيوع ابولا در کيکويت، پزشکان راه جديدي را براي درمان بيماران امتحان کردند.
آنها به 8 نفر از بيماران، خون افرادي را که به ابولا مبتلا شده و از آن جان سالم بهدر برده بودند، تزريق کردند. نتيجه رضايت بخش بود.
7 نفر از بيماران زنده ماندند.
هر چند اين نتيجه اميدوار کننده است اما چون پژوهش مذکور فقط روي 8 نفر انجام شد، نميتوان آن را براي درمان همه بيماران تعميم داد!

●  چگونه ميتوان پيشگيري کرد؟

پيشگيري از بيماري تب خونريزي دهنده ابولا در آفريقا با دشواريهاي چنداني روبهروست.
هدليل آنکه هويت و محل زندگي حيواناتي که مخزن ابولا هستند ناشناخته است، تنها چند راه ابتدايي براي پيشگيري از بيماري پيشنهاد شده. اصل مهم در پيشگيري از آلوده شدن پرهيز از تماس مستقيم با بيمار است.
اگر مواردي از بيماري مشاهده شود، اولين کساني که بايد بسيار مراقب خطر باشند، کارکنان مراکز بهداشتي- درماني هستند.
اين افراد بايد از پوشش کامل، ماسک، دستکش و عينک استفاده کنند. هدف از اين کار ممانعت از آلوده شدن با خون و ترشحات بدن فرد مبتلاست. همچنين اگر بيمار بميرد، بايد از تماس با بدن مرده نيز خودداري کرد